Carin Gaemers: ‘Want de groep kwetsbare ouderen boven de 75 jaar bestaat in meerderheid uit vrouwen.’

De ene avond in het Johan de Witthuis in Den Haag, 24 uur later op een bankje in een verpleeghuis in Rotterdam. Van het ene uiterste in het andere. Voor een avondje tussen goud beschilderd houtwerk, behang van saffraankleurig brokaat en portretten van stadhouders en koningen ben ik altijd wel te porren. Niet voor niets heb ik van geschiedenis mijn vak gemaakt. Nog maar enkele maanden geleden werd hier gewerkt aan een regeerakkoord dat ronkt van het optimisme.

Niet ten onrechte. Historisch gezien leven we in een tijd van ongekende luxe en mogelijkheden. Aandoeningen die voorheen een doodvonnis betekenden zijn behandelbaar geworden. En wat doen we? We klagen dat het zoveel kost en de politiek roept dat dit de economische groei remt.

De aanbiedingen van OPZIJ

Het verkopen van beleid is een kwestie van zorgvuldig je argumenten kiezen. Ook zonder economische groei kan ons welvaartsniveau in stand worden gehouden. Japan kent al decennialang een economische groei van ongeveer 0% en dat is geen armlastig land.

Het is nog maar de vraag of de zorg zoveel moet kosten. Een niet onaanzienlijk deel gaat naar de enorme zorgbureaucratie en een al even omvangrijke overlegcultuur. Nog nergens heb ik kunnen lezen hoeveel dit onderdeel van de zorg ons jaarlijks kost.

Het kan anders als we de uitvoering centraal stellen. Hoe willen kwetsbare ouderen thuis of in het verpleeghuis worden verzorgd en wat hebben zorgmedewerkers en behandelaars nodig om dat te kunnen bieden? Als dat het uitgangspunt wordt, zouden de kosten voor ouderenzorg weleens kunnen dalen. Op zijn minst wordt de stijgende lijn in de grafieken vlakker.

Ik was in het Johan de Witthuis voor de aftrap van een pact waarmee minister Hugo de Jonge de neuzen in de ouderenzorg dezelfde kant op wil zetten. Een goed initiatief. In tegenstelling tot wat bij zulke bijeenkomsten gebruikelijk is, ging het hier vooral over de bedoeling. Tussen het saffraankleurige brokaat gonsde het van optimisme en enthousiasme.

Toch zit de taak voor Scherp op Ouderenzorg er nog niet op. Bureaucratie is weerbarstig en cultuurveranderingen vragen tijd. Hugo Borst en ik zullen blijven uitleggen wat er nodig is om ouderenzorg te verbeteren en scherp in de gaten houden of het allemaal de goede kant op blijft gaan.

Dat brengt me bij verpleeghuis De Leeuwenhoek in Rotterdam. Daar werden opnamen gemaakt van de avond- en nachtdienst voor een televisiedocumentaire waarin Hugo Borst en Adelheid Roosen het dagelijks leven van bewoners, hun mantelzorgers en de zorgmedewerkers volgen.

Het bankje op de gang is sjofel en hier en daar bladdert het behang. Een contrast met de kunstwerken aan de muur, gemaakt door bewoners in het atelier van De Leeuwenhoek. Die mogelijkheid wordt helaas maar in een enkel verpleeghuis geboden. Want ja, wie wordt getroffen wordt door dementie kan nog steeds genieten van het maken van iets moois en blijft tot op het allerlaatste moment gevoelens ervaren.

Die gevoelens zijn nadrukkelijk aanwezig op dat bankje in het verpleeghuis. Een bewoonster jammert hartverscheurend omdat zij het lijstje met telefoonnummers van haar kinderen kwijt is. Pas na een uur lukt het Hugo haar af te leiden. Daarna vertelt ze in alle rust over het gezin waarin ze opgroeide en over haar eigen kinderen.

Nadat Hugo is weggeroepen voor opnamen levert zij nog een poos laconiek commentaar op de ruzie die inmiddels is ontstaan tussen twee medebewoonsters. Het lukt me niet de ruzie te sussen. Pas om half drie ‘s nachts heeft de dienstdoende zorgmedewerker tijd om de drie dames naar hun kamer te brengen.

Wie lijdt aan dementie kan angst, verdriet, frustratie en boosheid niet meer zelf ombuigen naar een positiever gevoel, terwijl de dagen zijn gevuld met voorvallen die zulke gevoelens oproepen. Alleen al om daarbij te helpen moeten er voldoende zorgmedewerkers bij komen. Ook voor OPZIJ een belangrijk thema. Want de groep kwetsbare ouderen boven de 75 jaar bestaat in meerderheid uit vrouwen. Hetzelfde geldt voor zorgmedewerkers en mantelzorgers. Verbetering in de ouderenzorg is wel degelijk óók een feministische kwestie.

%d bloggers liken dit: