★★★★☆ Schrijnend machtsmisbruik in Beauty and the Dogs
★★★★☆
Beauty and the Dogs vertelt het schrijnende verhaal van de jonge Mariam, die aangifte wil doen nadat ze is verkracht door twee politieagenten maar daarbij talloze keren wordt tegengewerkt. Het is een heftige film, die cinematografisch goed in elkaar zit en de pijnlijke waarheid laat zien van machtsmisbruik door politieagenten in Tunesië.
We ontmoeten hoofpersoon Mariam, gespeeld door Mariam Al Ferjani, op een feest van haar universiteit. Er volop wordt gelachen en gedanst en al snel raakt Mariam aan de praat met de knappe Youssef, gespeeld door Ghanem Zrelli. Wanneer ze besluiten een strandwandeling te maken en het gebouw verlaten, gaat het beeld op zwart. Het contrast met wat volgt is groot; we zien Mariam overstuur en met doodsangst in haar ogen wegrennen en Youssef rent gehaast achter haar aan. Wanneer de twee even later een privékliniek binnengaan, blijkt dat Mariam verkracht is.
Het is een goede keuze van regisseur Kaouther Ben Hania om de verkrachting zelf niet op te nemen in de film. Mede door het knappe acteerwerk van Al Ferjani komt de heftigheid van de gebeurtenis en de nasleep ervan hard binnen bij de kijker. Doordat het verhaal langzaam ontrafelt naarmate de film vordert neemt het gevoel van beklemdheid bij de kijker steeds verder toe. De rol van Youssef in het geheel is in het begin even onduidelijk, maar na verloop van tijd wordt duidelijk dat Mariam is verkracht door twee politieagenten, terwijl Youssef door een derde agent geboeid werd en de opdracht kreeg een som geld te pinnen.
Aangespoord door Youssef probeert Mariam gedurende de rest van de film aangifte te doen van de verkrachting. Youssef staat haar bij in het proces en samen worden ze talloze keren van het kastje naar de muur gestuurd. Ze bezoeken een privékliniek en openbaar ziekenhuis om medisch bewijs te verkrijgen, maar krijgen te horen eerst aangifte bij de politie te moeten doen, waarna zij vervolgens op verschillende politiestations door arrogante en corrupte agenten gekleineerd, vernederd, geïntimideerd en bedreigd worden. Mariam loopt nog altijd rond in de blauwe avondjurk met blote schouders die zij van een vriendin leende, terwijl iedereen om haar heen een stuk meer bedekt is. Dat vergroot het schrille contrast van het feest met het ‘normale leven’ in Tunesië. Morele oordelen en de angst voor veroordeling zijn overal: het ene moment neemt ze haar telefoon niet op uit angst dat haar vader hoort dat ze op een feest is, het andere moment wordt ze in het ziekenhuis nagekeken en door een politieagent uitgescholden voor hoer. De nacht verandert in een nachtmerrie waarin de angst en moedeloosheid voortdurend toenemen. Desondanks blijft Mariam, niet alleen beschadigd door de verkrachting maar ook door alles wat daarna plaatsvindt, heldhaftig strijden voor haar mensenrechten.
Het vasthouden aan mensenrechten is een belangrijk thema in de film. Politieagenten proberen Mariam er keer op keer van te overtuigen geen aangifte te doen van de verkrachting. Youssef zegt op zijn beurt keer op keer ‘don’t give up your rights!’ en ook een enkele goedaardige politieagent drukt haar op het hart dat ze haar rechten niet mag opgeven. De film geeft zo een inkijkje in de gelaagde werkelijkheid van machtsmisbruik in Tunesië. Machtsmisbruik door politieagenten was voor de jasmijnrevolutie van 2011 de normale gang van zaken, en nog steeds blijkt deze problematiek aan de orde van de dag. De film laat echter ook de andere kant zien: de politieagent die Mariam op het hart drukt haar rechten niet op te geven, fungeert als een symbool voor de groeiende weerstand van burgers tegen onrechtvaardigheid in de samenleving. Desondanks alle agressie en deprimerende gebeurtenissen, blijft Beauty and the Dogs een hoopvolle film. De dapperheid van Mariam om ondanks alles door te zetten is bewonderenswaardig en geeft stof tot nadenken.
Cinematografisch is de film even indrukwekkend. De kleuren in de film versterken de gevoelswaarde bij verschillende scenes. Zo ligt het politiestation flets verlicht in een donkere omgeving en van de groepjes agenten voor het gebouw zijn alleen donkere silhouetten te zien. Dit, en de koelblauwe gangen met talloze gesloten deuren in het politiestation, versterken het gevoel van kilte en Mariams kwetsbaarheid. Ook in het ziekenhuis, waar de muren flauwe zuurstoktinten hebben, komen de smalle gangen terug, die het gevoel van onveiligheid en opsluiting versterken. Als je in het ziekenhuis niet veilig bent, waar dan wel?
De film is gebaseerd op een waargebeurd verhaal, dat eerder verscheen in het boek Coupable d’être violeé. De gebeurtenis heeft veel stof doen opwaaien in Tunesië en het debat over machtsmisbruik door Tunesische politieagenten weer aangewakkerd. De politieagenten kregen in eerste instantie zeven jaar celstraf, terwijl verkrachting in Tunesië normaliter met levenslange gevangenschap wordt bestraft of, als er sprake is van geweld, met de doodstraf. Na hoger beroep zijn de agenten veroordeeld tot vijftien jaar celstraf.
Al met al is Beauty and the Dogs een indrukwekkende film die de kijker na afloop niet zomaar loslaat. De film kaart belangrijke problemen aan zoals verkrachting en machtsmisbruik en geeft zo de Tunesische vrouwen die dit hebben meegemaakt een gezicht. Ondanks het afschuwelijke leed van Mariam geeft de film hoop: de strijd voor mensenrechten gaat door.