Aletta Jacobs: boegbeeld van de eerste feministische golf

Ze was in Nederland de eerste vrouw die een universitaire studie afrondde, de eerste die promoveerde en de eerste vrouwelijke arts. Haar felle strijd voor het vrouwenkiesrecht resulteerde erin dat vrouwen vanaf 1919 mochten stemmen.

De aanbiedingen van OPZIJ

Aletta Jacobs (9 februari 1854 – 10 augustus 1929) wist al van kleins af aan dat ze, net als haar vader, arts wilde worden. Maar ja, ze was een meisje. Ze liet zich echter daardoor niet tegenhouden. In 1870 was ze de eerste Nederlandse vrouw die als toehoorster officieel werd toegelaten tot de hbs, die normaal gesproken aan mannen voorbehouden was. Een jaar later vroeg ze minister Thorbecke per brief om toestemming om naar de universiteit te gaan en medicijnen te studeren. De minister liet de keuze aan haar vader: als hij het goed vond dan had hij zelf ook geen bezwaar. Op zijn sterfbed gaf Thorbecke haar toestemming ook examens af te leggen.

Na haar afstuderen en haar promotie reist ze naar Londen, om zich verder te specialiseren in vrouwen- en kindergeneeskunde. Ze leert er onder meer de feministes Millicent Fawcett en Annie Besant kennen. Terug in Nederland vestigt Aletta Jacpbs zich als huisarts in Amsterdam, waar ze gratis spreekuren houdt voor arme vrouwen. In haar praktijk ziet ze regelmatig vrouwen voor wie elke zwangerschap en bevalling een ‘worsteling met de dood’ betekent. Ze geeft hen niet alleen informatie over geboortebeperking, maar verstrekt hen ook het pas uitgevonden pessarium. Op het gebied van geboortebeperking wordt ze in binnen- en buitenland beschouwd als een autoriteit en ze wordt regelmatig uitgenodigd voor internationale congressen.

In 1883 wil ze zich op de kieslijst van Amsterdam laten plaatsen, maar wordt geweigerd. In 1887 was een eerste stap gezet naar uitbreiding van het kiesrecht, maar vrouwen werden hierin niet eens genoemd. In 1894 richt Wilhelmina Drucker de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht op, waar ook Jacobs zich bij aansluit. Ze wordt presidente van de afdeling Amsterdam en later van het landelijk bestuur. De vereniging geeft pamfletten uit, organiseert tentoonstellingen en biedt petities aan. In 1916 organiseert de VvVK een demonstratie voor vrouwenkiesrecht waarin maar liefst 18.000 mensen meelopen. In 1917 krijgen mannen het algemeen kiesrecht, vrouwen mogen zich vanaf dat moment alleen verkiesbaar stellen. In 1919 wordt het wetsvoorstel aangenomen dat door Aletta Jacobs was uitgedacht: vrouwen krijgen stemrecht. In 1922 mogen vrouwen voor het eerst stemmen tijdens landelijke verkiezingen.

%d bloggers liken dit: