Hoe feministisch zijn Disneyprinsessen

We kijken allemaal films en kennen allemaal een aantal klassieke vrouwelijke filmpersonages. Van de moordlustige Bruid in Kill Bill tot de superslimme Hermelien in Harry Potter. Van superheld Wonder Woman tot de magische kinderjuffrouw Mary Poppins en van de rebelse Thelma & Louise tot tekenfilmprinses Mulan. Sommigen kregen direct een feministisch certificaat, terwijl bij anderen wat meer twijfels bestond. In deze nieuwe rubriek duiken we dieper in iconische vrouwelijke filmpersonages, want hoe representatief is hun karakter nou echt? Deze OPZIJ: de Disneyprinsessen.

De aanbiedingen van OPZIJ

Wie is er niet grootgebracht met Disney’s prinsessen? Zelf ben ik mid-jaren negentig geboren en naast Barbie waren de Disneyprinsessen mijn grote voorbeelden. Assepoester die zelfs op glazen muiltjes haar gracieuze zelf blijft, motiveerde mij telkens weer te oefenen op plastic hakjes uit de speelgoedwinkel. (Diezelfde hakjes waar vele kinderen hun enkels op verdraaiden, maar dat terzijde). Stiekem verlang ik nog altijd naar een prins Erik lookalike en ik vermoed dat Doornroosje, wiens haar na een flinke nachtrust nog steeds perfect in de krul zit, mijn drang om een dure Dyson te kopen heeft aangewakkerd.

Het waren de heldinnen van mijn jeugd, maar inmiddels hebben meer Disney prinsessen hun intrede op het witte doek gedaan, zoals de avontuurlijke Vaiana en ijskoningin Elsa. De grote baljurken hebben plaatsgemaakt voor meer comfortabele outfits en de perfecte lichamen voor realistischere proporties. Het lijkt erop dat de Disneyprinsessen de afgelopen decennia een feministische groei doorgemaakt hebben. Hoe zit dat precies?

Voordat we inzoomen op de prinsessen eerst even een korte basiscursus in feministische filmrepresentatie. De meest bekende manier om films op seksisme te ‘testen’ is de Bechdeltest die in 2010 aan bekendheid won. Deze test gaat uit van een simpel principe waarbij in de film tenminste een gesprek tussen twee vrouwelijke personages moet plaatsvinden (1), die allebei een naam krijgen (2) en over iets anders spreken dan enkel een man (3). Een simpele test en toch slagen slechts bar weinig films ervoor. Schrikbarend, hoewel we niet moeten vergeten dat de test op sommige films ontoepasbaar is. Denk bijvoorbeeld aan een film met maar twee hoofdpersonages waarvan een een man is en de ander een vrouw.

Het is zeker niet verkeerd films tegen de meetlat van de Bechdeltest te houden, maar probeer ook inzicht te krijgen in haar representatie door kritische vragen te stellen. Want hoe actief is het vrouwelijke personage nou echt? Hoe wordt zij in beeld gebracht? Ligt de focus op haar lichaam en haar vrouwelijkheid of de emotionele ontwikkeling die ze doormaakt. Let ook op haar backstory en de lagen die zijn aangebracht in haar persoonlijkheid. En om dit alles terug te brengen naar een oervraag die je jezelf te allen tijde kan stellen: wat herinner ik me na afloop van de film nou eigenlijk van het vrouwelijk karakter?

Lees verder in de nieuwste Opzij

%d bloggers liken dit: